EFES (Ephesos) Antik Kenti IV

(HYDREİON (Çeşme) İmparator Augusutus döneminde, Memmius Anıtının batı cephesine ilave edilmiş çeşme binasıdır. M.S.200’de restore edilmiştir. M.S.293-305 yıllarında Roma İmparatorluğunu yöneten 4 imparatorun, Deocletian, Maximian, Constantius ve Galerius’un heykelleri çeşme önünde duran dört kaide üzerinde bulunmaktaydı.

(HERAKLES Kapısı) Doğuda Kuretler caddesinin bitiminde geç antik döneme ait bir kapıdır. Herakles kabartması taşıyan iki kapı sövesi bir kemer ile birleştirilmiş. Kemerin iki yanı Nike motifiyle sınırlanmış. Burada bulunan bir kitabe kalıntısı, yapının M.S. 5 yy’ın 3. çeyreğine tarihlendiriyor. Nike motifi ise stil olarak M.S. 4 yy’ın ilk yarısına tarihlendirilebilmektedir.

(KURETLER Caddesi) Şehrin iki kapısını birbirine bağlayan ana caddelerden biridir. Anıtsal yapılar ve şehrin önde gelen kişilerinin heykelleri bu cadde üzerinde bulunmaktaydı. Caddenin her iki yanında, tabanı çok güzel mozaiklerle kaplı *Stoa bulunuyordu. Stoaların gerisinde, arka bölümü atölye, ön bölümü satış reyonu olan dükkânlar yer alıyordu. Kısmen taş, kısmen mermerlerle kaplı caddenin altında pis su kanalı, içme suyu ve ısıtma boruları mevcuttu. Bu yer altı şebekelerinin yapılış tarzı, bu gün bile hayranlık uyandırmaktadır.

(TRAİANUS Çeşmesi) Anıt iki katlı olarak, M.S. 114’de İmparator Traianus onuruna inşa edilmiş. Yapının orta kısmında imparatorun heykeli bulunmakta. Ayağının altında, dünyayı simgeleyen yuvarlak, Roma’nın dünyaya hâkimiyetini vurgulamakta. Cephesindeki nişler Aphrodite, Dionyesos, Satry Kurucu Androclos’u sembolize eden bir genç figürü ve imparator Nerva’nın heykelleriyle süslüydü.

(HADRİANUS Tapınağı) Efes, İmparator Hadrianus dönemimde ikinci kez Neokoros ünvanını aldığı için, tapınak İmparator Hadrianus onuruna, M.S. 117-138 yılları arasında inşa edilmiş. Ön kemerin ortasında bulunan kilit taşının üzerinde Tyche=Fortuna=Kader Tanrıçası şehrin şanslı olduğunun senbolüdür. Asur ve Babylania’da bu alınlık formu sıkça görülür. İç duvardaki frizde bulunan efsane kabartma, Kral Androclos’un yaban domuzu avlamasını ve Amazonlar ile tanrılar toplantısını tasvir etmektedir. Orijinalleri Efes Müzesinde bulunan kabartmaların, burada alçı kopyaları bulunmaktadır.

(VARİUS Hamamı) Efes'te yaşayan zengin bir Romalı kadın olan Skolastika tarafından yaptırıldığı için Skolastika Hamamı da denir. M.S.400 yıllarına tarihlenmektedir. Merkezi sistemle ısıtılan hamam mermer kullanımının ilginç bir örneğidir.

(LATRİNA (Umumi Tuvalet) ) M.S. 1.yy’a tarihleniyor. Romalılar döneminin önemli sosyal yapılarındandır. Toplanma yeri olarak da kullanılmıştır.Taban döşemesi mozaik olan yapının ortasında sütunlarla süslenmiş bir havuz bulunuyordu. Yapının 3 tarafında mermerden, aralarında bölme olmayan yan yana dizilmiş, klozet şeklinde tuvaletler vardı.Oturma yerlerinin iç altından hızla akan su pislikleri götürüyordu. Soğuk havalarda zenginler tuvalete oturmadan, ısıtmaları için hizmetçilerini oturturlarmış.

(AŞK EVİ (Paidiskeion)) Kitabeden aşk evi olduğu anlaşılan yapı, M.S. 1.yy’da İmparator Trajan döneminde inşa edilmiştir. Evin mozaiklerinde yılın 4 mevsimi tasvir edilmiştir. Aşk Evi hemen arkasındaki Scolastika hamamı ile bağlantılıydı. Arkada tuvaletler ve Skolastika hamamı ile ortak bir yapı oluşturur. İki katlı bir yapıdır. Üst kattaki odaların kızlara, alt kattaki odaların ise konuklara ait olduğu düşünülmektedir. Aşk Evinin baş salonunu mozaik döşeli yemek odası oluşturuyordu. Bu Aşk Evi Venüs (Aphrodite)’e adanmıştı. Salonda da bir Venüs heykeli bulunmaktaydı. Bu Aşk Evi Pompei’dekilerle karşılaştırıldığında büyüklüğüyle dikkati çekmektedir. Zenginler, Aşk Evine karşısındaki kütaphaneye gider gibi, Mermerli Caddenin altındaki bir geçitten giderlermiş. Dönüşlerini yine aynı yoldan yaparlarmış.

(AYAK İZİ) Tarihte ilk defa bir Aşk Evinin reklamı yapılmıştır. Kütüphane tarafında, Aşk Evinin karşısında, Mermerli Yolun kenarında; yere kazılmış ayak izi ve kadın figürü Aşk Evinin yönünü gösteriyor.Efes’in en iyi ve çok aranan fahişesinin sol ayağının iziymiş. Ayak izinin ve kadın figürünün yanında, bir kavşak işareti, bir taç, bir kalp çizimi var. 100 m ilerideki Aşk Evini işaret eden, bu antik reklam panosunun yorumu: “Kraliçeler kadar güzel olan benim aşkımı istiyorsanız kavşakta soldaki eve gelin!”, başka bir yoruma göre de: “parası olan ve aşk arayanlar yolun sonundaki güzeli görün” anlamlarına gelmekteymiş.

(ALYTARKHUS Stoası) Yamaç Evlerle Kuretler Caddesi arasında, Geç Helenistik devirde yapılmış, M.S. 440-441 yıllarında son şeklini almıştır. 50 m. uzunluğunda, 5 m. genişliğindedir. Güneyinde 10 adet dükkân ve kuzeyinde renkli mermerden sütun sırası yer alır. Taban döşemesi olarak yapılan mozaik panolar çok renkli ve geometrik desenlidir.

(OKTAGON) Mısır Kralı Ptolemaioslar ailesinden bir kız adına inşa edilmiş, kare planlı bir podyum üzerine oturan sekizgen planlı, korint düzenli bir anıt mezardır. Öte yandan, Kleopatra’nın kız kardeşi IV.Arsinoe için yapıldığı söylenir. Oktagon’un alt kısmındaki podyum kaplama bloklarının yol tarafında, M.S. 4. yy’da İmparator Valens, Valentinianus ve Gratianus’un Efeslilere yazdığı iki mektup yer alır.