(GÜNEY KAPISI ve TİCARET AGORASI)
Mazeus-Mithridates Kapısı, Celsus Kütüphanesi’nden Agora’ya geçişi sağlar. Yanlarında köle olarak bulunan ve daha sonra özgürlüklerini bağışlayan İmparator Augustus ve ailesi adına bu iki esir tarafından M.Ö. 4.-3. yılda yaptırılmış.
Efes’in Ticaret Agora’sı Helenistik dönemde kurulmuş. Agora’nın dört kenarı *stoalarla çevrili. Agora’nın İon düzenindeki batı kapısından ele geçen mimari parçalar Helenistik dönem stil özelliklerini göstermekte. Agoranın ortasında Horologion yani bir su ve güneş saati bulunmaktaydı. Çevrelerinde de yüzlerce heykel vardı. Bugün bu heykellerin yalnızca kaideleri ele geçmiş durumda.
(MERMER CADDE)
Mermer cadde, Efes Artemis tapınağından başlayan önce Vedius Gymnasionu ve stadyumu geçerek tiyatronun batısı ile Agoranın doğusundan ilerleyen, kütüphanenin önünden doğuya kıvrılarak Devlet Agorasına çıkan, arkasından da Magnesia kapısından itibaren kuzeye yönelip tekrar Artemis tapınağına varan kutsal bir yoldu. Bu yol aynı zamanda kentin ana caddesiydi. Atlı arabalara ayrılmış bu caddede yayalar için yüksek bir platform yapılmıştır. Caddenin altında bir insanın girebileceği büyüklükte gelişmiş bir kanalizasyon sistemi bulunmaktadır.
(HELENİSTİK Çeşme)
Tiyatronun caddeye bakan sağ köşesinde bulunan Helenistik Çeşme M.Ö. 2.yy’da yapılmış. M.S. 4.yy’da eklenen sütunlarla genişlemiş.
Çeşme beyaz mermerden yapılmış ve önünde İon başlıklı iki sütun, bunların arasında havuz bulunuyordu. Havuzun suyu mermerden yapılmış aslan başından akıyordu.
(BÜYÜK TİYATRO)
Tiyatro, Efes’in en iyi korunmuş yapısıdır. Büyük ve etkileyici bir yapıdır.Panayır dağının eğiminden yararlanılarak yapılan tiyatronun, ilk inşası Helenistik döneme, M.S.1. ve 2.yy’a tarihleniyor. Roma döneminde İmparator Claidus zamanında genişletilmiş ve İmparator Trajan’ın döneminde de tamamlanmıştır. Sahnenin ilk iki katı İmparator Neron zamanında yapılmıştır. Üçüncü kat daha sonra eklenmiştir. Tiyatro 24 bin kişiliktir. Çok süslü ve üç katlı sahne binası 18 m yüksekliğindeydi ve şimdi tamamen yıkılmış durumdadır. Oturma basamakları üç bölümlüdür. Sütunlu sahne yapısının, sütunlarının arkasındaki üçgen ve yarım yuvarlak alınlıklı nişlerde heykeller bulunmaktaydı. Halen sağlam durumdaki zemin kat, kuzey-güney yönünde uzanan bir giriş ve bunun batı yanında sıralanmış sekiz odadan oluşmuştur. Bunlardan iki uçtakiler, yapının batısındaki dar bir terasa açılırlar. Tam ortada orkestraya geçit veren dar bir kapı vardır.
Sahne yapısının ikinci katının bir bölümü, korunmuş durumda ele geçmiştir. Buna göre ikinci kat, zemin kattan daha farklı bir plana sahiptir. Ortada uzun bir koridor ve bunun proscene tarafında beş kapı, batı tarafında ise iki sıra oda bulunmaktadır. Yarım daireyi biraz aşan orkestra yuvarlağının çapı 34 m.dir.
Sahne tabanının bir bölümü yeşil mermer plakalarla kaplıdır. Orkestra tabanından en üst noktaya kadar yüksekliği 38 m, çapı da 154 m’dir. ****Kerkides denilen dikine merdivenlerin sayısı on ikidir.Tiyatro oyuncularının tümü erkekti. Yamaç evlerdeki fresklerde görülen tiyatro sahnelerinde olduğu gibi, oyuncular maske kullanarak oyunlarını sergilemekteydiler.
**Cavea üç ***diazomalıydı ve cavea’ya giriş yanlardaki geçitlerden sağlanıyordu. Büyük Tiyatroda *****“demos” denilen, tüm Efeslilerin katıldığı toplantılar ve Geç Roma Döneminde gladyatör dövüşleri de yapılmıştır.
((*Stoa:Önü sütun sırasıyla çevrili arkası kapalı,üstü örtülü mekanlar.Agora denilen meydanların etrafında,sokaklarda,önemli yapıların yanlarında kullanılırdı. Halkın yağmurlu havalarda sığındığı,dükkanların bulunduğu galeriler.
**Cavea: Bir tiyatroda izleyicilerin oturduğu kademeli bölüme verilen ad. Genellikle yamaçlara yaslanan cavea'ların biçimi, ilke olarak yarım yuvarlaktı.
***Diazoma : Eski Yunanistan'da tiyatrolarda cavea'yı yatay olarak parçalara ayıran geçitlere verilen ad.
****Kerkides:Antik yunan tiyatrosunda seyirci oturma yerlerini dikine kesen merdivenli kısımlar.
*****Demos : Halk, ayak takımı.))
Yorumlar
Yorum Gönder